Prawidłowy montaż okien – wytyczne Stowarzyszenia RAL do montażu okien i drzwi zewnętrznych
Prawidłowy montaż okien jest niezwykle istotny zwłaszcza, gdy oferowana stolarka charakteryzuje się wyśrubowaną izolacyjnością termiczną i szczelnością. Wskazówki dla monterów stolarki znaleźć można w podręczniku wydanym przez Stowarzyszenie RAL.
Prawidłowy montaż okien nie jest jasno określony w polskim prawie budowlanym. Wymaga tylko, aby „połączenia okien z ościeżami projektować i wykonywać pod kątem osiągnięcia ich całkowitej szczelności na przenikanie powietrza”. Nie określa jednak, w jaki sposób to robić i jak kontrolować efekty. W tej sytuacji jednym z nielicznych i najlepszych źródeł wiedzy na ten temat jest podręcznik „Wytyczne do montażu okien i drzwi zewnętrznych” wydany przez Niemieckie Stowarzyszenie Jakości RAL.
Naukowcy z IFT Rosenheim na podstawie doświadczeń i praktyki omawiają jak powinien wyglądać prawidłowy montaż okien, przedstawiają jego ogólne zasady, podstawy fizyki budynku, zasady projektowania montażu w przypadku nowego budynku oraz wymiany okien, a także główne etapy profesjonalnego montażu. Praktycy-montażyści znajdą w podręczniku liczne przykłady prawidłowego montażu okien w wielu mniej lub bardziej skomplikowanych sytuacjach. Uzupełniają je rysunki, diagramy oraz tabele.
Opracowanie projektu prawidłowego montażu okien
Na okno i jego połączenie z murem oddziałuje wiele czynników. Od zewnątrz: deszcz, wiatr, zmiany temperatury i wilgotności, promieniowanie słoneczne, hałas, agresywne środowisko. Od wewnątrz: temperatura i wilgotność powietrza w pomieszczeniu. Poza tym ruchy konstrukcji budynku, samej stolarki oraz siły wynikające z użytkowania. Wszystkie te oddziaływania muszą być uwzględnione podczas projektowania montażu.
Prawidłowy montaż okien zgodnie z podręcznikiem RAL, powinien obejmować cztery niezbędne kroki:
- właściwe mocowanie i przeniesienie obciążeń,
- odpowiednia izolacja termiczna szczeliny montażowej,
- hermetyczne, paroszczelne zamknięcie złącza od wewnątrz,
- zewnętrzne uszczelnienie wodoszczelne i paroprzepuszczalne.
Zgodnie z wytycznymi RAL odpowiedzialność za zaprojektowanie prawidłowego montażu okien spoczywa na architekcie. W praktyce jednak zalecenia montażowe uwzględniane są tylko w specyfikacjach dotyczących obiektów użyteczności publicznej. Projekty domów jednorodzinnych nie zawierają takich informacji, dlatego ich opracowaniem musi zająć się wykonawca, przy ścisłej współpracy z inwestorem. Projektowanie prawidłowego montażu okien wraz z innymi usługami powinno być zawarte w treści umowy.
Prawidłowy montaż okien – co powinien zawierać projekt?
Prawidłowy montaż okien powinien być wykonany zgodnie z projektem, który zawiera listę kontrolną, składająca się z kilkunastu punktów, najważniejsze elementy to:
- rysunki (przekroje budynku, graficzne zestawienie stolarki i zwymiarowanych detali połączeń z murem),
- opis obiektu – jego lokalizacji, przeznaczenia i konstrukcji ścian,
- dane na temat sytuacji montażowej: wysokości montażu od poziomu gruntu, pozycji w murze i stanu ościeży.
Informacje te stanowią podstawę do sporządzenia projektu prawidłowego montażu okien, ustawienia okna w murze, sposobu mocowania oraz izolacji termicznej i uszczelnienia.
Projektując prawidłowy montaż okien należy wziąć pod uwagę m.in.
- nośność ściany,
- masę całkowitą okna i skrzydła,
- rodzaj otwierania i format skrzydła,
- sytuację montażową oraz rodzaj mocowania.
W sytuacji wykraczającej poza znany standard w zaleca się wykonanie obliczeń statycznych mocowania. Służą do tego tabele i wzory zamieszczone w wytycznych RAL. Na ich podstawie można w konkretnych przypadkach określić wymagane położenie punktów przenoszących obciążenie, liczbę punktów mocowania i dobrać odpowiednie łączniki. Do połączenia ze ścianą należy użyć odpowiednich elementów złącznych, zwracając uwagę na zabezpieczenie antykorozyjne elementów metalowych i unikając tworzenia mostków termicznych.
Jakie cechy powinien mieć prawidłowy montaż okien?
Niezależnie od sytuacji prawidłowy montaż okien powinien być szczelny, zgodnie z wymogami wytycznych RAL. Autorzy zwracają uwagę, że trzeba materiałem izolacyjnym wypełnić bez przerw szczelinę pomiędzy oknem a ścianą, a także z dużą starannością zabezpieczyć połączenie z murem przed gromadzeniem się wilgoci. Musi być ono zawsze suche, aby trwale spełniało swoje funkcje. Zasady te obowiązują zarówno w nowych budynkach, jak i przy wymianie stolarki.
Mocowanie okien i drzwi zewnętrznych musi bezpiecznie przenosić działające na element konstrukcyjny siły na ścianę nośną i fundament. Zgodnie z aktualnym stanem techniki nie jest dopuszczalne mocowanie okien i drzwi zewnętrznych za pomocą pianek lub klejów. Należy wykonać mechaniczne połączenie z zastosowaniem podstawowych zasad:
- zapewnione mocowanie z czterech stron za pomocą odpowiednich łączników;
- zachowanie prawidłowych odległości pomiędzy punktami mocowania oraz od naroży wewnętrznych;
- w zależności od systemu mocowania konieczne jest użycie odpowiednich podkładek podporowych i bloczków dystansowych lub wsporników mocujących do montażu okien wystających przed konstrukcję ściany nośnej.
Prawidłowy montaż okien obejmuje profesjonalne uszczelnienie połączeń stolarki ze ścianą budynku i jest ważnym warunkiem trwałości. Wadliwe lub naruszone uszczelnienie jest główną przyczyną uszkodzeń budynków. Połączenia elementów budowlanych lub ścian, mają zwykle dylatacje. Ich geometria prawdopodobnie zmieni się na skutek zmian zewnętrznych, takich jak temperatura, wilgoć, wiatr i użytkowanie. Dlatego należy stosować tylko te materiały uszczelniające, które zostały uznane przez producenta za odpowiednie do złączy kompensacyjnych. Materiały powinny mieć trwałą zdolność do kompensacji przemieszczeń, odporność na starzenie, czynniki chemiczne, pogodę oraz kompatybilność z sąsiadującymi materiałami.
Jeśli system uszczelniający jest prawidłowo dobrany do obciążeń i oddziaływań, a złącza właściwie zwymiarowane i wykonane, nie jest wymagana konserwacja. W przypadku nieplanowanych obciążeń czy uszkodzeń trzeba sprawdzić i w razie potrzeby naprawić uszczelnienie. Autorzy podręcznika RAL przypominają, że stan połączeń stolarki z murem należy również sprawdzać w ramach normalnej konserwacji i pielęgnacji okien.
