Uszczelki do okien. Rodzaje, funkcje i wpływ uszczelek okiennych na jakość okien

Uszczelki do okien odpowiadają za szczelność stolarki, dlatego każde okno zostaje fabrycznie wyposażone w komplet różnych uszczelek. Uszczelki okienne służą z jednej strony zatrzymaniu wody deszczowej, a z drugiej – ograniczeniu ucieczki ciepła z ogrzewanego budynku. To między innymi od liczby i jakości uszczelek zależy standard okien.

Jak zbudowane jest typowe okno? Ma ościeżnicę z drewna, PCV lub aluminium; skrzydło, wykonane z takiego samego materiału; okucie, w tym klamkę i zawiasy oraz pakiet szybowy, zbudowany z kilku tafli szkła zamkniętych w ramce termicznej wypełnionej gazem szlachetnym. Nawet jednak gdyby wszystkie wymienione elementy byłyby najwyższej jakości, bez uszczelek okno pozostałoby przedmiotem bezwartościowym.

Jaką funkcję pełnią uszczelki okienne?

Uszczelki do okien pełnią wiele istotnych funkcji, wpływjąc bezpośrednio na parametry okien. Przede wszystkim uszczelki okienne mają powstrzymać wodę deszczową przed wnikaniem przez okna do pomieszczeń, do czego dochodzi zwłaszcza podczas gdy opadom towarzyszy silny wiatr. Uszczelki do okien zapewniają też lepszą izolacyjność termiczną, utrudniając migrację ciepłego powietrza na zewnątrz. Pozwalają tym samym ograniczyć straty energii i obniżyć koszt ogrzania budynku. Nie bez znaczenia pozostaje kwestia akustyki okien, w czym również spory udział mają uszczelki. Uszczelki do okien są także potrzebne, aby możliwe było zastosowanie w oknie funkcji mikrorozszczelnienia, służącego zapewnieniu dopływu świeżego powietrza przy zamkniętych skrzydłach.

Normy dotyczące uszczelek okiennych

Norma PN-EN 14351-1:2006+A1:2010 „Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności”, informuje nas, że trwałość, wodoszczelności i przepuszczalności powietrza jest zależna głównie od uszczelek do okien, które powinny być wymienialne.

Szczegółowe informacje i zalecenia dotyczące uszczelek okiennych znajdziemy w normach:

• PN-EN 12365-1:2006 „Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Część 1: Wymagania eksploatacyjne i klasyfikacja”;
• PN-EN 12365-2:2006 „Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Część 2: Liniowa siła ściskająca. Metody badań”, zawiera opis metody określającej siłę wymaganą do ściśnięcia lub ugięcia uszczelki do z góry ustalonej w normie wartości;
• PN-EN 12365-3:2006 „Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Część 3: Oznaczenie powrotu poodkształceniowego”;
• PN-EN 12365-4:2006 „Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Część 4: Oznaczenie powrotu poodkształceniowego po przyspieszonym starzeniu”.

Uszczelki do okien – rodzaje

W jednym modelu okna może być zainstalowanych nawet do 7 różnych rodzajów uszczelek okiennych, przeważnie wykonanych z tego samego materiału, ale różniących się kształtem i funkcją:

• uszczelki okienne przylgowe zewnętrzne – umieszczane w profilu ościeżnicowym, między jego krawędzią a skrzydłem okiennym;
• uszczelki okienne przylgowe wewnętrzne – umieszczane w profilu skrzydła, między jego krawędzią brzegową a ościeżnicą;
• uszczelki okienne przyszybowe zewnętrzne – umieszczane na styku pakietu szybowego z ramą skrzydła, od strony zewnętrznej;
• uszczelki okienne przyszybowe wewnętrzne – umieszczane na styku pakietu szybowego z ramą skrzydła, od strony wewnętrznej;
• uszczelki okienne środkowe – umieszcza się je w środkowej części profilu skrzydła; po jego zamknięciu są one dociskane do wyprofilowanej środkowej części profilu ościeżnicowego;
• uszczelki okienne infiltracyjne ościeżnic – umieszczane są w górnej – nadprożowej części ościeżnicy i po zamknięciu okna stykają się z rama skrzydła;
• uszczelki okienne infiltracyjne skrzydła – mocowane na górnej części ramy skrzydła; po zamknięciu okna są dociskane do nadprożowej części ościeżnicy.

Uszczelki okienne przylgowe są umieszczane w specjalnych kanałach profili, z których powstaje konstrukcja okna. Przyszybowe natomiast służą do mocowania pakietów szybowych w ościeżnicach okien i uszczelnienia takich połączeń. W przypadku okien aluminiowych, ewentualnie stalowych odseparowują szyby od metalu.

Oprócz uszczelek do okien stosowanych fabrycznie, w sprzedaży jest bogata gama różnego typu uszczelek do renowacji okien. Są to uszczelki samoprzylepne, sprzedawane w rolkach.

Odrębną grupę stanowią uszczelki do okien, które maja pełnić funkcje przeciwpożarowe. Ich specyficzna budowa sprawia, że potrafią zwiększać objętość pod wpływem wysokiej temperatury, tworząc tym samym bardzo szczelną zaporę zapobiegającą przedostawaniu się ognia i dymu.

Z jakiego materiału produkowane są uszczelki do okien?

Niegdyś w oknach stosowano uszczelki z gumy. Obecnie zostały one wyparte przez materiały lepszej jakości.

• Uszczelki okienne EPDM – wykonywane są z kauczuku syntetycznego (termopolimeru etylenowo-propylenowego). Cechuje je wysoka wytrzymałość oraz odporność na deformacje. Dobrze radzą sobie ze szkodliwymi i zmiennymi warunkami atmosferycznymi. Wytrzymują temperaturę dochodzącą do +110°C, a elastyczność zachowują co -40°C. Maja twardość w przedziale 40-90° Sh. Zalecane są zwłaszcza do okien o konstrukcji metalowej. Przy produkcji stolarki chętnie używane są uszczelki do okien z EPDM o zróżnicowanej twardości. Gama kolorystyczna takich uszczelek nie przedstawia się zbyt okazale.

• Uszczelki okienne TPE-E – powstają z termoplastycznego elastomeru poliestrowego. Zachowują wysoką elastyczność przy różnej temperaturze. Są odporne na uszkodzenia mechaniczne. Wykazują też dużą odporność na ścieranie, trwałe odkształcenia i działanie chemikaliów. Starzeją się bardzo powoli.

• Uszczelki okienne TPE-V – powstają z termoplastycznego elastomeru poliestrowego i stopów sieciowych. Łączą zalety uszczelek TPE-E i EPDM. Wyróżnia je zatem wysoka odporność na niekorzystne czynniki atmosferyczne, stabilność termiczna i odporność na odkształcenia trwałe wynikające z działania sił ściskających.

• Uszczelki okienne kilkukomponentowe – mają część konstrukcyjną z pianki poliuretanowej oraz powłokę ochronną z polipropylenu lub polietylenu. Element końcowy jest natomiast wykonany z TPE. Uszczelki tego rodzaju nie ulegają trwałym odkształceniom i zawsze powracają do pierwotnego kształtu. Poza tym dobrze izolują przed przenikaniem dźwięków i ciepłego powietrza (współczynnik przewodzenia ciepła U = 0,03 W/(m²K). Ponadto doskonale znoszą promieniowanie UV i są odporne na zaplamienie.

• Uszczelki okienne z PVC – produkowane z plastyfikowanego polichlorku winylu. Są tańsze od wcześniej wymienionych. Niska cena niesie za sobą pewne ograniczenia. Uszczelki takie nie dorównują innym pod względem odporności termicznej. Mają też dość niską elastyczność, duży skurcz termiczny i większą tendencję do odkształceń.

Podczas produkcji nowoczesnych profili okiennych z PVC uszczelki do okien są mocowane już na etapie ich wytłaczania lub zaraz po tym procesie. Technologia taka wpływa na skrócenie procesu produkcyjnego.

Jak uszczelki do okien wpływają na jakość stolarki?

Dobrej jakości uszczelki do okien są nie tylko bardzo skuteczne ale również trwałe. Dobre, to znaczy odporne na działanie szkodliwych warunków atmosferycznych – zwłaszcza promieniowania UV, mrozu tudzież wysokiej temperatury, dużej wilgotności, wody deszczowej i związków chemicznych w niej zawartych.

Powinny być trwale elastyczne oraz niepodatne na deformacje zachodzące w trakcie długotrwałego użytkowania okna. Ich twardość powinna mieścić się w przedziale od 40 do 90 °Sh. Wysokiej jakości uszczelki do okien nie mają prawa sklejać się ani zmieniać swojej barwy. Jeśli okno jest wyposażone w dobrej jakości uszczelki okienne, jego żywotność jest dłuższa, a funkcjonalność wysoka.

Radosław Murat, Technik budowlany, dziennikarz, specjalista w dziedzinie budownictwa i remontów