Fasady metalowe w nowoczesnym budownictwie. Jakie materiały oprócz aluminum?
Fasady metalowe z aluminium są obecnie standardem, który powstawał od lat 60. ubiegłego wieku. Do momentu realizacji pierwszych ścian osłonowych na bazie aluminium profile elewacyjne wykonywano ze stali, żeliwa lub stopów miedzi. Aluminium jeszcze w XIX w. było wyjątkowo kosztownym metalem. Nienaruszalny dziś wzorzec aluminiowo-szklanej ściany osłonowej wcale nie oznacza, że nic nie może tego zmienić.
Fasady metalowe ze stopów miedzi
Fasady metalowe tego typu nie są zbyt często spotykane. Jeden z najbardziej ikonicznych budynków, nowojorski Seagram z 1958 roku, jest obudowany ścianą słupowo-ryglową z elementami z brązu, natomiast w wypełnieniach części międzypiętrowych w postaci nieprzeziernych spandreli użyto mosiądzu. Mimo niezaprzeczalnych zalet, takich jak odporność na korozję, łatwość obróbki, stopy miedzi (takie jak np. brąz) nie mogły zostać przyjęte jako standard materiałowy lekkich ścian osłonowych ze względu na cenę materiału. Śladowe ilości profili z brązu są obecnie wykorzystywane do konstrukcji witryn wyjątkowo luksusowych sklepów.
Fasady metalowe – fasady stalowe
Fasady metalowe ze stali są niedocenionym rywalem rozwiązań z aluminium. Stal przegrała rozgrywkę o miano materiału wiodącego w konstrukcjach lekkich ścian osłonowych w XX wieku z kilku prozaicznych powodów. Profilem aluminiowym pokaźnych rozmiarów w przeciwieństwie do stalowego może swobodnie operować jeden człowiek a cięcie, kształtowanie przekrojów, wykonywanie w nich otworów nie wymaga dużej siły. W standardowych warunkach atmosferycznych aluminium nie koroduje, a tej właściwości bardzo brakuje stali. Aluminium samoistnie powleka się powłoką antykorozyjną, czyli cienką warstwą własnego tlenku. Jest jednak reaktywne, kontakt z powierzchnią innego metalu, np. miedzi, w środowisku wilgotnym doprowadza do korozji galwanicznej.
Fasady metalowe ze stali mają jednak lepsze cechy wytrzymałościowe i właściwości termiczne w porównaniu do fasad aluminiowych. Producenci systemów stalowych podkreślają możliwość uzyskania znacznie większych przeszkleń w smukłych profilach. Stal nie zmienia wymiarów pod wpływem temperatury aż w takim zakresie jak aluminium. Stosując profile stalowe, zmniejsza się ryzyko powstawania uszkodzeń mechanicznych.
Technologia laserowego cięcia i spawania może zmienić branżę fasadową i przywrócić powszechne zastosowanie stali w systemach fasadowych. Możliwe jest wykorzystanie profili pełnych, teowników i dwuteowników z przekładką termiczną, a nie tylko profili zamkniętych, które są obecnie precyzyjne, a spoiny uzyskane metodą laserową idealnie wtapiają się w strukturę metalu. Zmieniła się obróbka twardej stali, wycinanie otworów w uformowanych kształtownikach, docinanie elementów przy zastosowaniu najnowocześniejszych zautomatyzowanych technologii przebiega szybko z zegarmistrzowską precyzją.
Na fasady stalowe zdecydowanie należy spojrzeć z perspektywy dzisiejszej technologii i uwolnić się od myślenia o wyjątkowo uciążliwej obróbce archaicznymi metodami. W systemach tych można stosować nakładki z innych metali, jak np. miedzi i jej stopów, ochronne powłoki cynkowe czy nakładki z modnego i efektownego kortenu.
Fasady metalowe ze stali nierdzewnej
Fasady metalowe na bazie stali nierdzewne stanowią odrębną kategorię. Niewątpliwie ten materiał jest kosztowny, jednak wyjątkowo trwały. Wiele organizacji promujących zastosowanie metali, jak np. Nickel Institute, dokonuje przeglądów najstarszych realizacji. Wnioski z inspekcji są budujące, a po dziesiątkach lat eksploatacji elementy ze stali nierdzewnej zachowują pierwotne właściwości użytkowe. Stal nierdzewną zastosowano w elewacjach charakterystycznego budynku Chryslera. W roku 1930, gdy kończono inwestycję, była ona materiałem znacznie trudniej osiągalnym niż dziś, choć metalowe elementy obiektu są nadal użytkowane bez większych interwencji. Architektura Petronas Towers, realizacji sprzed ponad 20 lat, jest tak efektowna i niezmienna właśnie dzięki stali nierdzewnej w elewacjach. Fasady metalowe z tego materiału są bardzo charakterystyczne, ich połysk, srebrzysty kolor trudno pomylić z innym tworzywem. Takie fasady metalowe naturalnie błyszczą w słońcu, a dzięki sztucznemu oświetleniu można uzyskać ciekawe wyjątkowe efekty i refleksy.
Kolor i tekstura powierzchni fasad metalowych mogą być modyfikowane. Uzyskuje się odcienie złote, kobaltowe, antracytowe, zielone, z efektem opalizowania. Inwestycja w fasady metalowe ze stali nierdzewnej w XX w. okazała się zyskowna, w tym samym czasie użytkownicy budynków z powłokami w systemach aluminiowych musieli niejednokrotnie dokonywać kosztownych remontów lub gruntownych przebudów elewacji.
