Rodzaje okien. Sprawdź, dlaczego rodzaj okna ma znaczenie

Jakie są rodzaje okien? Dzielimy je przede wszystkim ze względu na miejsce montażu, materiał, sposób i kierunek otwierania. Wyjaśniamy, jakie rodzaje okien są obecnie oferowane oraz jakie mają funkcje i cechy. Aby świadomie dokonać zakupu stolarki, trzeba mieć dobre rozeznanie w rodzajach, parametrach i możliwościach okien.

Oknom stawia się wiele wymagań i niestety jeden rodzaj okna nie spełni ich wszystkich. Nikt jednak nie powiedział, że wszystkie okna w budynku muszą być jednakowe. Rodzaj okna dobiera się w zależności od dodatkowych funkcji, które będą pełnić. Oprócz doświetlenia i zapewniania ładnego widoku okna chronią przecież przed ucieczką ciepła, zapewniają przewietrzenie wnętrza, izolują od hałasów z zewnątrz i co równie ważne – podkreślają ładny wygląd zarówno fasady jak i pomieszczeń.

Rodzaje okien ze względu na miejsce montażu

A zatem ze względu na miejscu montażu rozróżniamy okna pionowe i okna dachowe.

• Okna pionowe – zwykłe lub tarasowe/balkonowe. Ten rodzaj okna znów dzielimy na otwieralne – jedno-, dwu- lub trójskrzydłowe albo nieotwieralne. Za ruch skrzydła odpowiadają okucia sterowane klamką, których ważną częścią są zawiasy. Zamówić można okna standardowe, ale też wersje o podwyższonej odporności na włamanie (30 do 60% droższe od typowych), lepiej izolujące przed hałasem (30 do 60% droższe od typowych) lub ciepłochronne (50 do 70% droższe od okien typowych).
• Okna dachowe – ich skrzydła mogą być obrotowe, wysokoosiowe, uchylne lub uchylno-obrotowe. Okna takie mogą mieć różną wielkość, zawsze jednak ich szerokość dopasowana jest do standardowego rozstawu krokwi lub do jego wielokrotności. W sprzedaży, oprócz zwykłych są również okna połaciowe z minibalkonami, z doświetlami oraz okna mansardowe (kolankowe) – których dolna część jest pionowa, a górna skośna.

Rodzaje okien ze względu na materiał

Przy tym podziale rozróżniamy następujące rodzaje okien:

• Okna z PCW - mają ramy o budowie wielokomorowej, ze wzmocnieniami stalowymi i czasem też z wypełnieniem termoizolacyjnym. Komór jest zazwyczaj 5-7, lecz niektóre profile mają ich więcej. Profile produkuje się z twardego PCW, w części pozyskiwanego z tak zwanego regranulatu, czyli surowca wtórnego. Mogą być naturalnie białe, barwione w masie lub okleinowane.
• Okna kompozytowe - ramy tych okien produkowane są z materiału będącego połączeniem tworzywa sztucznego z włóknem szklanym. Odznaczają się wysoką trwałością i wytrzymałością na uszkodzenia. Nie korodują i łatwo utrzymać je w czystości. Nie mają tendencji do odkształcania się. Profile obywają się bez stalowych wzmocnień, bo i bez nich są bardzo sztywne. Mają lepszą izolacyjność termiczną niż profile z PCW, drewna lub aluminium.
• Okna drewniane - produkuje się z klejonej tarcicy sosnowej, świerkowej, a także dębowej lub z drewna egzotycznego. Nie mają zatem żadnych wzmocnień ani termoizolacji. Klejone drewno jest bardziej wytrzymałe i nie wypacza się, tak jak kiedyś drewno lite. Grubość ram ościeżnicy wynosi od 68 do 92 mm, a ram skrzydeł - 52 mm. Zapewniają więc dużym oknom smukły wygląd. Przed niekorzystnymi czynnikami atmosferycznymi zabezpiecza je wiele warstw lakieru i często też farba. Są droższe od okien z PCW. Wiele z okien drewnianych ma od zewnątrz nakładki aluminiowe, chroniące konstrukcje przed działaniem niekorzystnych czynników atmosferycznych. Często pod takimi nakładkami umieszczana jest dodatkowa izolacja termiczna.
• Okna aluminiowe -  mają czterokomorowe profile wypełnione pianą poliuretanową lub aerożelem, dzięki czemu nie odbiegają pod względem izolacyjności cieplnej od okien plastikowych i drewnianych. Profile są smuklejsze od tych z PCW, sztywne, niepodatne na deformacje. Mogą więc powstawać z nich duże przeszklenia. Okna aluminiowe są też dość lekkie i odporne na korozję. Szczególnie pasują do nowoczesnych budynków.

Rodzaje okien ze względu na sposób otwierania

Najczęściej występujące rodzaje okien ze względu na ich sposób otwierania:

• Okna rozwieralne – ich okucia umożliwiają tylko otwieranie i zamykanie skrzydła, bez żadnych dodatkowych funkcji. Skrzydło otwiera się w lewo lub w prawo.
• Okna uchylne  - możliwe jest tu jedynie odchylenie skrzydła od pionu – do wewnątrz lub na zewnątrz pomieszczenia. Zawiasy znajdują się w dolnej części skrzydła, a na bokach jest mechanizm sterujący. Ten rodzaj okna często zamiast klamki wyposażony jest w dźwignię umieszczoną od zewnątrz skrzydła lub schowaną i dostępną jedynie po otworzeniu skrzydła sąsiedniego (jak ma to miejsce w niektórych oknach dwuskrzydłowych bez stałego słupka).
• Okna rozwieralno-uchylne – najpopularniejszy rodzaj okien. Ich skrzydła mogą nie tylko otwierać się na oścież, ale tez uchylać od pionu. Ustawienie klamki w poziomie powoduje rozwarcie, a ustawienie jej pionowo do góry - uchył. Okna tego rodzaju mają też dodatkowe funkcje - na przykład mikrorozszczelnienie, po ustawieniu klamki w pozycji skośnej. Umożliwia ono przewietrzanie pomieszczeń podczas gdy okno jest zamknięte.
• Okna przesuwne – to przede wszystkim okna tarasowe. Mają jedynie funkcję przesunięcia. Poruszają się po wewnętrznej lub zewnętrznej stronie przeszklenia stałego. Po zamknięciu skrzydło zachodzi na nieruchomą część przeszklenia.
• Okna uchylno-przesuwne  – to również okna tarasowe. Ich okucia sprawiają, że skrzydło przed przesunięciem uchyla się do przodu. Można je równie dobrze pozostawić w pozycji uchylonej.
• Okna podnośno-przesuwne  - to okna tarasowe, których skrzydło po przekręceniu klamki podnosi się nieco i wtedy można je przesunąć w bok.
• Okna równolegle-odstawne – stosowane między innymi w obiektach biurowych. Ich skrzydła wysuwają się poza ramę i pozostają w pozycji równoległej do elewacji. Nie zajmują więc miejsca w pomieszczeniu.
• Okna przechylne – ich skrzydła poruszają się podobnie jak w przypadku okien dachowych – obrotowych, przekręcając po poziomej osi. Oś nie musi wypadać dokładnie w połowie wysokości skrzydła.
• Okna nieotwieralne - nazywane są fiksami. Kosztują mniej niż zwykłe. Często stanowią uzupełnienie dla okien ruchomych, tworząc wraz z nimi duże przeszklenia. Montuje się je również tam, gdzie otwieranie nie jest potrzebne lub jest niemożliwe z racji trudnej dostępności dla człowieka. Mają węższe ramy są odporniejsze na włamanie niż modele otwieralne. Okna nieotwieralne montowane wyżej niż na parterze mogą sprawiać kłopoty z myciem od zewnątrz chyba, że jest do nich dostęp z balkonu lub tarasu.

Rodzaje okien ze względu na kierunek otwierania

Podobnie jak przy podziale drzwi ze względu na sposób otwierania, możemy wyróżnić okna lewe oraz okna prawe. Kierunek określa się wg położenia zawiasów na ramie okna. Jeśli patrzymy na okno od wewnątrz pomieszczenia i zawiasy są po stronie prawej, a klamka po lewej, to jest to okno prawe. Jeśli zawiasy są po stronie lewej, a klamka po prawej, to jest to okno lewe.

Rodzaje okien ze względu na zastosowaną szybę

Ze względu na ilość zastosowanych szyb (jedna, dwie, trzy lub nawet cztery) mamy okna jedno-, dwu-, trzy- lub czteroszybowe. Ilość szyb oraz rodzaj gazu, jakim wypełniono przestrzenie między nimi, decydują o izolacyjności akustycznej oraz współczynniku przenikania ciepła danego okna.

Typowe szyby zespolone zbudowane są z dwóch tafli szkła między którymi zamiast powietrza jest gaz szlachetny – głównie argon. Pakiety wieloszybowe mają zaś trzy tafle, pomiędzy którymi znajduje się ksenon lub krypton. Gazy szlachetne znacznie poprawiają izolacyjność termiczną szyby. Pakiety wieloszybowe zapewniają wiec zdecydowanie lepszą ochronę przed uciekaniem ciepła.

Współczynnik przenikania ciepła Ug przez pakiety wieloszybowe wynosi nawet 0,5 W/(m²K), Dla porównania zwykłe pakiety dwuszybowe mają współczynnik Ug na poziomie 1,1 W/(m²K).

Pakiety szybowe mają swoje oznaczenia. Przykładowe to 4x16x4. Informuje ono, że pierwsza szyba ma 4 mm grubości, przestrzeń międzyszybowa 16 mm, a druga szyba również ma 4 mm. W zależności od rodzaju szyby oznaczenia mogą też wyglądać tak: 4x16x8 (pakiet o łącznej grubości 28 mm, z zewnętrzna szybą grubszą) lub 4x16x4x16x4 (pakiet z trzema szybami o grubości 44 mm).

W szybach zespolonych stosowane bywają bardzo różne rodzaje szkła, które oprócz tego, że zapewnia dopływ światła słonecznego do pomieszczeń i umożliwia dobry widok na otoczenie domu, może pełnić szereg dodatkowych funkcji. Mowa o szybach energooszczędnych, izolujących akustyczne, przeciwsłonecznie, bezpiecznych i antywłamaniowych.

Chcesz przeczytać więcej o rodzajach szyb stosowanych w oknach? Polecamy: https://stolarka.muratorplus.pl/okna/szyby-okienne-zespolone-rodzaje-pakietow-szybowych-budowa-i-wymagania-aa-DnRp-iJe1-r1ht.html

Co warto jeszcze wiedzieć o rodzajach okien?

W czasach, gdy współczynnik przewodzenia ciepła dla ścian zewnętrznych nie może być wyższy niż 0,2 W/(m²K) okna powinny jak najlepiej izolować termicznie, aby nie odbiegały pod tym względem zanadto od ścian. Specjaliści wykazują bowiem, że przez okna może z domu uciekać od 25 nawet do 40% energii cieplnej.

Nie jest jednak tajemnicą, że jeśli chodzi o izolacyjność termiczną, okna to słabe punkty w budynku. Im większe tym trudniej zagwarantować, że przez połacie szkła nie będzie uciekać zbyt wiele ciepła wytworzonego w domu. Dlatego mamy okna do domów energooszczędnych i pasywnych. Stosowane w nich są najnowocześniejsze technologie i produkty, a szczególnie pakiety szybowe o współczynniku Ug nie wyższym niż 0,5 W/(m²K).

Od 2021 roku maksymalna wartość współczynnika Uw dla okien pionowych to 0,9 W/(m²K), a dla okien połaciowych – 1,1 W/(m²K). Do domów energooszczędnych i pasywnych zaleca się zatem stosować okna lepsze -  o Uw nie większym niż 0,8 W/(m²K). Obecnie najcieplejsze okna mają współczynnik Uw nie przekraczający 0,72 W/(m²K). W kategorii okien połaciowych najlepsze pod względem energooszczędności osiągają współczynnik przenikania ciepła Uw 0,68-0,51 W/(m²K).

Oprócz szyb, na energooszczędność ma wpływ również konstrukcja. W przypadku okien PCW, im więcej komór maja profile tym lepiej. Najkorzystniejsze są jednak profile z wypełnieniem termoizolacyjnym (PUR, PIR). Dotyczy to również okien z aluminium. W przypadku okien drewnianych za izolacyjność ościeżnicy i skrzydła decyduje już nie tyle grubość drewnianej ramy, ale obecność  przekładki termoizolacyjnej.

Szyby i ramy to jednak nie wszystko. Musi być też utrzymana szczelność między skrzydłem a progiem. To z kolei biorą na siebie specjalne, nakładające się na siebie zaczepy wyposażone w trwałe uszczelki przylgowe z tworzywa EPDM.

Warto też wspomnieć o oknach tzw. cichych. O izolacyjności akustycznej okna informuje wskaźnik Rw. Im jego wartość wyższa tym okno lepiej powstrzymuje hałas. Gdy budynek stoi w ustronnym, cichym miejscu, izolacyjność akustyczna okien może wynosić tylko 26-30 dB, a gdy w pobliżu ruchliwej ulicy, tuż obok szkoły lub placu zabaw, warto zastanowić się nad oknami o dobrych właściwościach akustycznych. Powinny mieć wskaźnik Rw  w przedziale 34-60 dB.

Za izolacyjność odpowiadają rama okna, musi być masywna, szyby oraz uszczelki i okucia, które zapewniają dokładne przyleganie skrzydła do ościeżnicy.

Radosław Murat, Technik budowlany, dziennikarz, specjalista w dziedzinie budownictwa i remontów