Wymiana okien w domu jednorodzinnym
Wymiana okien to inwestycja, która ma bezpośredni wpływ nie tylko na wygląd domu, ale również na rachunki związane z jego ogrzewaniem. Mimo, że wymiana okien jest często sporym wydatkiem, to jednak w przełożeniu na obniżenie kosztów związanych z eksploatacją – wydaje się być inwestycją płynąca z oszczędności.
Spis treści
- Co ile wymiana okien?
- Kiedy wymiana okien?
- Jak wymienić okna?
- Wymiana okien bez uszkodzeń elewacji
- Wymiana okien – montaż w warstwie ocieplenia
- Wymiana okien – uwaga na błędy
- Wymiana okien – jakie okna wybrać?
- Wymiana okien a prawo budowlane. Czy wymiana okien wymaga pozwolenia?
Okna to ważny element budynku – to przez nie do wnętrza dociera powietrze, światło, a także ciepło, stanowią one ochronę przed warunkami zewnętrznymi. Aby okna spełniały swoją funkcję, muszą być poddawane regularnej konserwacji, a w przypadku utraty swoich funkcji bądź uszkodzenia wymiana okien staje się koniecznością.
Stale rozwijający się rynek stolarki okiennej w tym nowatorskie rozwiązania, względy estetyczne czy zdecydowanie podwyższone parametry techniczno-użytkowe obecnych okien również skłaniają inwestorów do podjęcia decyzji jaką jest wymiana okien. Technologia wykonywania okien zmienia się dynamicznie i rozwiązania, które były popularne kilka lat temu, obecnie mogą być już przestarzałe. Wymiana okien w domu pozwala na poprawienie bilansu energetycznego całego budynku, stworzenie komfortu termicznego, polepszenie warunków akustycznych i podniesienie bezpieczeństwa.
Decydując się na wymianę okien warto wybrać te o wysokich parametrach tak, aby w najbliższym czasie nie było przesłanek ich wymiany. Stale rosnące koszty nakładu prac remontowych oraz materiałów osiągają już niejednokrotnie wartości od 30 do 35% ceny wymienianej stolarki, wyniku czego cena inwestycji, jaką jest wymiana okien znacznie wzrasta. Tu należy zwrócić uwagę, że wymiana okien może być dofinansowana – można skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej lub dotacji z Programu Czyste Powietrze skierowanej do właścicieli i współwłaścicieli domów jednorodzinnych. Wymiana okien powinna być przeprowadzona przez profesjonalną firmę monterską, która nie tylko prawidłowo wykona montaż stolarki, ale także w odpowiedni i bezpieczny dla środowiska sposób dokona utylizacji starych okien.
Co ile wymiana okien?
Na to, czy wymiana okna jest już konieczna wpływa kilka czynników. Jednym z kryteriów jest budowa już zainstalowanych okien oraz uszkodzenia, które powstały w trakcie użytkowania. W niektórych starszych konstrukcjach okiennych produkowanych na przełomie lat 80-tych i 90-tych, w których doszło do rozszczelnień elementów konstrukcji, niejednokrotnie nie ma już możliwości dokonania regulacji czy wymiany uszczelek lub pakietów szybowych. Wypaczenie ramy skrzydła bądź ościeżnicy w oknach drewnianych lub PVC może być jednym z podstawowych uszkodzeń przekładających się na odczuwalne obniżenie dźwiękoszczelności i przepuszczalności powietrza w oknie. Może to wynikać z rozszczelnienia poszczególnych elementów, których regulacja jest już niejednokrotnie niemożliwa. Taka usterka dyskwalifikuje okno – elementy nie przylegają do siebie, przez co cała konstrukcja traci szczelność.
Inne wady stolarki, w wyniku których wymiana okien jest konieczna są znacznie łatwiej dostrzegalne. Chodzi tu o usterki mechaniczne ramy czy systemów sterowania i blokowania okuć, które w przypadku braku systematycznej konserwacji przestają płynnie pracować a w konsekwencji ulegają trwałemu uszkodzeniu. Jeżeli dotyczą ono tylko jednego czy dwóch niewielkich elementów, może wystarczyć ich wymiana. Natomiast w przypadku poważniejszych wad, należy zdecydować się na wymianę okna.
Wymiana okna może być również konsekwencją pęknięcia szyby. Jeżeli jest ono wynikiem złego osadzenia lub wady fabrycznej okna, sama wymiana szyby nie wystarczy, ponieważ nie wyeliminuje się problemu powodującego uszkodzenie. Zdarza się również, że zestawy pakietów szybowych ulegają rozszczelnieniu i w ten sposób tracą swoje właściwości dotyczące izolacyjności termicznej i w konsekwencji dochodzi do zjawiska „zimnej szyby”. Względy estetyczne mają również inny wymiar – jeśli okno jest już mocno zniszczone, ramy nie dają się doczyścić, a szyby zmatowiały, to również dobry powód dla wymiany okien w domu.
Kiedy wymiana okien?
Dobrym czasem dla wymiany okien na nowe może być planowany remont domu lub mieszkania. Remont, termomodernizacja budynku czy zmiana elewacji domu sprzyja decyzji o wymianie okien, które dodatkowo pozwolą poprawić efektywność energetyczną obiektu. Jeżeli wymianie okien towarzyszą prace dociepleniowe na budynku, to w pierwszej kolejności należy wymienić okna, a dopiero później przystąpić do prac związanych z ułożeniem ocieplenia. Podczas wymiany okien należy dokładnie zaprojektować miejsce ich montażu, dostosowując je do grubości ocieplenia. Wymienianie okna powinny być właściwie przesunięte do zewnętrznej płaszczyzny. Dzięki temu łatwiej przeprowadzi się prace dociepleniowe wokół otworów okiennych co wyeliminuje niekorzystne mostki termiczne w połączeniu okna z ościeżem muru.
Wymiana okien może być przeprowadzona o każdej porze roku. Jedynym warunkiem, który może ograniczyć montaż jest pogoda: skrajnie niesprzyjająca temperatura lub opady mogą czasowo uniemożliwić ich instalację. Należy także zwrócić uwagę w jakich warunkach atmosferycznych możemy stosować poszczególne materiały izolacyjne.
Jak wymienić okna?
Wymiana okien, czyli sposób jej przeprowadzenia oraz wykorzystane techniki powinny być dostosowane do danego obiektu. Wymiana okien w domu podlega takiemu samemu schematowi montażu, jak w przypadku nowego budynku, czyli pasowanie okna, oczyszczenie otworu okiennego, wstawianie ościeżnicy a następnie skrzydeł oraz ich regulacja.
Co nie oznacza, że wymiana okien nie jest bardziej skomplikowana niż montaż w nowym domu, gdyż najpierw trzeba pozbyć się starej stolarki oraz wyrównać i przygotować ościeża. Oczyszczanie otworu zakłada demontaż wszystkich parapetów zewnętrznych i wewnętrznych, następnie należy wyrównać i wysuszyć ościeże. Dopiero na tak przygotowanej powierzchni można przeprowadzić właściwe prace montażowe.
Wymiana okien bez uszkodzeń elewacji
Jeszcze trudniejszym zadaniem jest wymiana okien w docieplonym budynku – to wymagające dla monterów stolarki budowlanej zadanie, najczęściej związane z ingerencją w istniejącą warstwę izolacji termicznej.
Nowe okna najlepiej zamontować w taki sposób, aby nie było konieczne wycinanie części docieplenia, a tym samym naruszania jego ciągłości, zapewniającej budynkowi ochronę przed stratami ciepła. Nie zawsze jest to jednak możliwe, zwłaszcza gdy wymiana okna zakłada, że nowa stolarka ma inne wymiary niż ta oryginalna. Wówczas niezbędne może okazać się powiększenie otworów okiennych wraz z jednoczesnym usunięciem dotychczasowego materiału dociepleniowego na znacznej powierzchni.
Gdy docieplenie zostanie już wycięte, a okno zamocowane w otworze, kluczowe jest przywrócenie ciągłości izolacji termicznej poprzez zwymiarowanie i przyklejenie jej brakujących fragmentów. Powinna ona zakrywać szczelinę montażową pomiędzy oknem a murem. Z punktu widzenia energooszczędności bardzo istotne jest również połączenie ram okiennych z termoizolacją. Niezależnie od tego jaka technika montażu została zastosowana, połączenie to wymaga starannego uszczelnienia. Kompleksowo wykonana wymiana okna, poza dobrym uszczelnieniem, obejmuje również prawidłowe wykończenie. Niezbędne jest więc „zamknięcie” systemu, czyli nałożenie na zamocowany materiał dociepleniowy siatki, kleju i preparatu gruntującego oraz zabezpieczenie narożników. Bardzo ważnym aspektem jest także montaż nowych parapetów, który powinien zostać wykonany z zachowaniem odpowiednich spadków.
Wymiana okien – montaż w warstwie ocieplenia
Wymiana okien może zakładać montaż stolarki w warstwie ocieplenia – należy wtedy wysunąć okna za pomocą specjalnych konsol w strefę izolacji. Technika ta, pierwotnie wykorzystywana w budownictwie pasywnym, jest coraz bardziej rozpowszechniona wśród inwestorów, którzy decydują się na wymianę okien i doceniają płynące z niej korzyści, zwłaszcza skuteczne ograniczenie powstawania mostków termicznych.
W zależności od specyfiki danego obiektu, zastosować można także montaż warstwowy oparty na specjalnych taśmach. Kluczowe jest tutaj zabezpieczenie warstwy izolacji termicznej (piany montażowej) przed działaniem wilgoci – zarówno tej pochodzącej z opadów atmosferycznych, jak i generowanej wewnątrz pomieszczeń. Wysokiej jakości systemowe taśmy izolacyjne można montować nawet w trudnych warunkach atmosferycznych. Przed aplikacją piany i taśm powierzchnia otworu okiennego powinna być dokładnie oczyszczona, równa i stabilna.
Wymiana okien – uwaga na błędy
Przeprowadzając prace związane z wymianą okien na nowe nie można pozwolić na błędy, które mogą zaprzepaścić całą inwestycję. Pierwszym elementem jest zwrócenie uwagi na zachowanie odpowiednich luzów dylatacyjnych. Między oknem a ścianą powinny być zachowane szczeliny o odpowiednich szerokościach, które umożliwią rozszerzanie stolarki pod wpływem czynników temperaturowych i wilgoci oraz właściwe uszczelnienie połączenia okna ze ścianą. Zalecane optymalne luzy montażowe dla okien o wymiarach od 1,5 do 4,5 m wynoszą:
- 10 mm – okna drewniane
- 10–25 mm – białe okna PVC
- 15–30 mm – okna PVC w ciemnych kolorach
Zbyt wąska szczelina wykluczy prawidłowe wykonanie uszczelnienia okna z murem, natomiast zbyt szeroka dodatkowo uniemożliwi solidne zakotwienie okna w ścianie.
Wymiana okien może być również obarczona błędnym wymierzeniem stolarki, a w konsekwencji tymi związanymi z montażem zbyt małych lub za dużych okien. W pierwszym przypadku może skutkować to brakiem możliwości utworzenia prawidłowych połączeń mechanicznych okna ze ścianą oraz wadliwe uszczelnienie. Zbyt małe (w stosunku do wymiaru ościeży) okna to również zmniejszenie dopływu naturalnego światła do pomieszczeń. W przypadku za dużych okien może pojawić się problem zbyt małych luzów dylatacyjnych. Oznacza to także brak miejsca na kompensację naprężeń wynikających z rozszerzalności termicznej kształtowników okiennych pod wpływem wysokiej temperatury zewnętrznej. W okresach występowania niższych temperatur na ościeżach przy ramach okien może być widoczne skraplanie wilgoci wewnętrznej (pary wodnej), natomiast latem będą występowały trudności z otwieraniem i zamykaniem okien – w wyniku zakleszczenia ram skrzydeł nagrzanych przez słońce (zwłaszcza w konstrukcjach okien z PVC). Powoduje to nadmierne naprężenia i wyginanie ram ościeżnic oraz skrzydeł. Często prowadzi to do uniemożliwienia prawidłowego zamontowania parapetów okiennych.
Błędem podczas wymiany okien jest także pozostawienie zanieczyszczeń, które mogą wchłaniać wilgoć z powietrza oraz z przecieków wody opadowej. Pianka montażowa do okien nie zespoli się z litym materiałem, w wyniku czego styk spoin ulegnie szybkiemu rozszczelnieniu, powodując powstawanie mostków termicznych. Skutkiem tej wady montażu jest pojawienie się pod oknami (na ościeżach i w nadprożu) zawilgoceń muru, które z biegiem czasu będą się powiększać. W trakcie opadów deszczu możliwe jest również wyciekanie wody opadowej spod parapetów i powstawanie zacieków na podłodze. Prawdopodobnie będą wyczuwalne przedmuchy powietrza przy ramie.
Brak zabezpieczenia pianki montażowej (od wewnątrz taśmą paroszczelną, a od zewnątrz paroprzepuszczalną) również może skutkować zawilgoceniem styku okna ze ścianą i powstanie tam mostków termicznych, przez które będzie uciekać ciepło. Dodatkowo zawilgocenie tych miejsc może powodować rozwój pleśni i innych grzybów.
Zamontowanie okna bez odpowiedniej ilości klocków podporowych albo kotew progowych, a także osadzenie okna bezpośrednio ramą na podłożu może być przyczyną pionowych ruchów stolarki, odkształcenia ram i skrzydeł oraz pękania tynku. Przez szczeliny powstałe w tynku rozpocznie się wnikanie wilgoci w styk okna z murem. Skutkiem mogą być np. wyczuwalne przedmuchy powietrza. Zamontowanie okna bezpośrednio na podłożu spowoduje dodatkowo brak możliwości wykonania uszczelnienia pod ramą i prawidłowego wypoziomowania stolarki.
Wymiana okien wymaga zastosowania odpowiednich kotew montażowych, które muszą być rozmieszczone na wszystkich bokach ościeżnicy, a typ kołków mocujących należy dostosować do rodzaju materiału ściennego. Powszechnie używane kołki do tzw. szybkiego montażu nie zapewniają pewnego zamocowania w ścianach z betonu komórkowego czy pustakach z ceramiki poryzowanej. Montaż na dyble wymaga wywiercenia w profilu z PVC otworu, tak by łeb wkrętu oparł się na ściance stalowego wzmocnienia. Mocowanie na powierzchni tworzywowej prowadzi bowiem do jej deformacji podczas dokręcania i nie zapewnia stabilnego oparcia. Kształt wzmocnienia ustala się podczas wiercenia – metalowe opiłki pojawią się już po przewierceniu pierwszej ścianki lub przy przejściu przez zewnętrzną.
Podczas wymiany okien, gdzie uszczelnienie wykonane jest samą pianą montażową nieodporną na promieniowanie UV, możliwie szybko należy osłonić ją od strony zewnętrznej masą akrylową lub tynkiem mineralnym. Na całym obwodzie ościeżnicy tynk nie może bezpośrednio przylegać do ramy – należy pozostawić 2–3 mm szczelinę i wypełnić ją masą silikonową lub akrylową.
Do innych błędów popełnianych podczas wymiany okien należy zaliczyć zbyt późne odklejenie folii ochronnej (nie można jej pozostawić dłużej niż na 2–3 tygodnie; późniejsze jej oderwanie może okazać się niemożliwe, zwłaszcza przy intensywnym nasłonecznieniu) oraz zasłonięcie zewnętrznych otworów odwadniających w oknach PVC tynkiem, a nawet parapetem.
Wymiana okien – jakie okna wybrać?
Wymiana okien wpływa na poprawę bilansu energetycznego budynku, pod warunkiem, że wybrane zostaną okna o odpowiednich parametrach. Okna powinny charakteryzować się wysokim współczynnikiem przenikania ciepła. Parametr Uw wyrażany jest w W/(m2K), określa przenikanie ciepła przez przegrodę co w tym przypadku odnosi się do okna. Im ma mniejszą wartość, tym lepsza jest izolacyjność. Kolejnym z parametrów, które należy wziąć pod uwagę przy doborze stolarki okiennej jest izolacyjność akustyczna. Starsze okna są mniej odporne na dźwięki, które dochodzą z otoczenia. Dźwiękoszczelność określa współczynnik Rw, który im wyższy, tym bardziej korzystny. Jeśli dom lub mieszkanie położone jest przy ruchliwej ulicy, należy zadbać aby współczynnik Rw okien nie był niższy niż 36 dB. Dla okien z tzw. segmentu okien akustycznych producenci deklarują cechy akustyczne na poziomie RA2 = 40–45 dB.
Oprócz parametrów przenikania ciepła U i izolacyjności akustycznej Rw okna należy także zwrócić uwagę na współczynnik g, który jest iloczynem współczynnika całkowitej przepuszczalności energii promieniowania słonecznego oraz współczynnika redukcji promieniowania ze względu na zastosowane urządzenia przeciwsłoneczne. Określa on ile procent całkowitego promieniowania słonecznego przedostaje się przez oszklenie do wnętrza budynku. Jego wysoka wartość ma swoje dobre i złe strony. W okresie zimowym pozwala na pasywne pozyskanie energii słonecznej co ma bezpośredni wpływ na efektywność energetyczną domu, ale z kolei w porze letniej może powodować nadmierne przegrzewanie pomieszczeń i konieczność stosowania urządzeń klimatyzacyjnych. Okna w domu jednorodzinnym, zwłaszcza te, które wychodzą na stronę południową warto dodatkowo wyposażyć w żaluzje bądź rolety, redukujące promieniowanie słoneczne.
Wymiana okien a prawo budowlane. Czy wymiana okien wymaga pozwolenia?
Wymiana okien zasadniczo nie wymaga pozwolenia, ponieważ czynność ta mieści się w granicach zwykłego użytkowania. Istnieją oczywiście wyjątki od tej reguły. Pozwolenia wymaga wymiana okien, która spowoduje ingerencję w konstrukcję budynku, czyli np. będzie konieczne jest powiększenie otworu, albo wybicie nowego.