Okucia do drzwi zewnętrznych i wewnętrznych. Jakie okucia będą najlepsze?
Okucia do drzwi zewnętrznych i wewnętrznych to przede wszystkim zawiasy. Mogą być zwykłe lub chowane w konstrukcji skrzydła, a tym samym niewidoczne, gdy drzwi pozostają zamknięte. Większość z okuć do drzwi zewnętrznych i wewnętrznych jest regulowana przynajmniej w trzech kierunkach (góra – dół, przód – tył oraz na boki). W tej grupie okuć znajdują się również okucia do drzwi szklanych i okucia antywłamaniowe.
Okucia do drzwi zewnętrznych
Do okuć drzwi zewnętrznych zalicza się także klamki z mechanizmami blokującymi skrzydło w pozycji zamkniętej, a także szyldy oraz rozety maskujące do klamek i zamków. Niezwykle ważne są zamki i systemy ryglowania. Wiele drzwi wejściowych wyposażonych jest w zamki centralne, których rozbudowany mechanizm znajduje się wewnątrz skrzydła – to typowe rozwiązanie w drzwiach antywłamaniowych. Zamek uruchamia wiele rygli rozmieszczonych na obwodzie skrzydła, dzięki czemu jest ono blokowane w wielu punktach. Działanie takie nie tylko poprawia bezpieczeństwo, lecz także zapewnia większą szczelność drzwi, co ma przełożenie na ich izolacyjność termiczną i akustyczną.
Na rynku dostępne są również okucia do drzwi wejściowych w postaci zamków wielopunktowych, które ryglują je zarówno tuż przy klamce, jak i w kilku innych miejscach na tej samej krawędzi skrzydła. Ryglowanie może następować po przekręceniu klucza w zamku – są jednak okucia, dzięki którym odbywa się to również po uniesieniu klamki w górę. Podobnie jest z otwieraniem – nie zawsze trzeba używać klucza, aby odryglować skrzydło. Istnieją bowiem takie zamki, w których odryglowanie następuje poprzez przekręcenie klamki od wewnątrz budynku. Do ich zaryglowania potrzebny jest jednak klucz lub pokrętło w zamku.
Okucia do drzwi szklanych
Drzwi szklane są popularne w biurach, sklepach i urzędach, ale nie tylko – występują także w łazienkach jako drzwi do szklanych kabin prysznicowych. Wymagają specjalnych okuć: zawiasów, łączników, klamek lub gałek, umożliwiających poruszanie skrzydłami. Okucia do drzwi szklanych muszą ładnie wyglądać, ze względu na dobre wyeksponowanie ich na tle szklanej tafli, dlatego produkuje się je ze stali szlachetnej, mosiądzu lub aluminium. Należy pamiętać, że przykręcanie okuć do szkła nie jest dla niego bezpieczne (tafla może się stłuc), z tego powodu producenci podają zalecaną siłę ich dokręcania.
Okucia antywłamaniowe
Okna i drzwi od zawsze kusiły złodziei, ponieważ są to przegrody z reguły łatwe do sforsowania. Stąd też ciągłe prace nad usprawnieniami i dodatkowymi zabezpieczeniami, które podniosą odporność stolarki na włamanie. Choć nie da się skonstruować okuć antywłamaniowych niemożliwych do pokonania, to każda minuta opóźnienia podczas manipulowania przy drzwiach lub oknie wydłuża czas potrzebny na ich otwarcie, a tym samym zwiększa ochronę budynku.
Okucia antywłamaniowe: elementy o podwyższonej odporności:
- Trzpienie ryglujące w kształcie grzybka – czyli przeciwbieżne zamknięcie środkowe. Rolki stanowią skuteczną blokadę utrudniającą wyważenie okna przez złodzieja. Im więcej trzpieni, tym bezpieczniejsze jest skrzydło. Zazwyczaj znajdują się w pobliżu jego narożników, a podczas ryglowania wchodzą w specjalne stalowe zaczepy, solidnie osadzone w ościeżnicy. Okucie może być wyposażone w 2, 3 lub 4 grzybki. Gdy włamywacz usiłuje podważyć jeden z nich, przeciwległy mocniej klinuje się w zaczepie;
- Zaczepy antywyważeniowe – blokady rozmieszczone po obwodzie, uniemożliwiające wyrwanie skrzydła z ościeżnicy; bywają stosowane także w skrzydłach drzwiowych: – rygle hakowe – kotwią się w zaczepach umieszczonych w profilach ościeżnicy, dzięki czemu blokują skrzydło, zapobiegając jego otworzeniu; przykręcane są do metalowych wzmocnień profilu okiennego, przez co ciężko je wyrwać; – zawiasy z ukrytymi śrubami – zdecydowanie trudniejsze do wykręcenia niż zwykłe zawiasy. W drzwiach, oprócz zamków, bezpieczeństwo poprawiają dodatkowo bolce lub płaskowniki antywyważeniowe, utrudniające zdjęcie skrzydła z zawiasów.
Do elementów okiennych okuć antywłamaniowych należą klamki z zamkiem, polecane szczególnie do niedużych okien. Złodziej, po wybiciu szyby, może mieć problem z przejściem przez małe okno i stara się je otworzyć właśnie za pomocą klamki – zamek skutecznie mu to utrudni. Tego rodzaju klamki mają też blokadę uniemożliwiającą siłowe przekręcenie – uruchamia ona podwójne rygle, blokujące oba skrzydła na raz. Ponadto dostępne są zamki do blokowania okien uchylnych lub przesuwnych balkonowych.
Jeśli w oknie jest nowoczesne okucie modułowe, wówczas uda się wymienić jego standardowe elementy na te o właściwościach antywłamaniowych lub dozbroić je o kolejne mechanizmy ryglujące.
W drzwiach, oprócz zamków, bezpieczeństwo poprawiają dodatkowo bolce lub płaskowniki antywyważeniowe, utrudniające zdjęcie skrzydła z zawiasów.
Okucia antywłamaniowe (wiele) ma fabrycznie zainstalowane magnetyczne czujniki otwarcia, czyli tzw. kontaktrony. Podłącza się je do systemu alarmowego lub inteligentnego sterowania funkcjami budynku. Czujniki sygnalizują, gdy ktoś niepożądany otworzy okno, przekazują też do centralki informację, że otworzyło się ono lub zamknęło, np. w wyniku przeciągu. Dzięki nim mamy wiedzę o tym, które okna w domu pozostają otwarte, a które nie.
Okucia antywłamaniowe mają określoną klasę, zgodnie z normą PN-EN 1627:2011 (PN-EN 1627:2012), oznaczaną jako RC (z ang. Resistance Class): RC2, RC3, RC4, RC5, RC6 (dawniej WK2, WK3, WK4, WK5, WK6). Oczywiście im wyższa klasa, tym większa odporność na włamanie.
Bezpieczeństwo obsługi
Wygoda obsługi musi iść w parze z bezpieczeństwem. Dzięki nowoczesnym okuciom wysokiej jakości skrzydło nie zaklinuje się, uniemożliwiając otwarcie lub zamknięcie, ani też co gorsza nie wypadnie z ościeżnicy na osobę otwierającą. Jedną z funkcji poprawiających bezpieczeństwo użytkowania okien jest blokada (ogranicznik) rozwarcia. Zapewnia ona, że skrzydło nie otworzy się na oścież, gdy zerwie się silny wiatr. Takie nagłe otwarcie bywa niebezpieczne zarówno dla osoby znajdującej się w pobliżu okna, jak i dla samego skrzydła, które może się zniszczyć, uderzając w ścianę lub mebel. Bezpieczeństwo gwarantuje blokada obrotu klamki, dzięki której nie da się uchylić skrzydła będącego w pozycji rozwarcia. Aby zmienić położenie, należy najpierw dociągnąć je do ościeżnicy. Tylko wówczas będzie można dokonać zmiany pozycji z rozwarcia na uchył i odwrotnie. Ponadto okucie może mieć funkcję odwrotnego działania klamki, która w pozycji bocznej powoduje uchylenie okna, a dopiero po przekręceniu pionowo do góry – rozwarcie. To mechanizm chroniący przed przypadkowym otworzeniem okna przez dzieci. Przekręcenie klamki w bok jest bowiem łatwiejsze, niż podniesienie jej do pionu, i częściej może nastąpić w sposób niezamierzony.
