Stolarka przeciwpożarowa. Okna i drzwi w wykonaniu przeciwpożarowym
Stolarka przeciwpożarowa jest wykonywana w różnych klasach odporności ogniowej EI oraz klasach dymoszczelności S. Okna i drzwi przeciwpożarowe wytwarza się z różnych materiałów, takich jak aluminium, stal czy drewno, a właściwie nie konstruuje się ich tylko z systemów profili z PVC.
Stolarka przeciwpożarowa – ognioodporność i dymoszczelność
Stolarka przeciwpożarowa to określenie jest dość ogólne. W jego ramach mieszczą się przede wszystkim okna i drzwi o różnych klasach odporności ogniowej EI, gdzie litera E oznacza szczelność ogniową (zdolność przegrody – okna lub drzwi) do powstrzymywania naporu płomieni i gorących gazów przez określony w klasyfikacji czas wyrażony w minutach, a litera I – izolacyjność ogniową. W wielu jednak sytuacjach dla zapewnienia właściwej ochrony przeciwpożarowej stolarka przeciwpożarowa musi charakteryzować się również odpowiednią klasą dymoszczelności S, która oznacza zdolność przegrody do ograniczenia przedostawania się dymów i gorących gazów pożarowych do przestrzeni chronionej budynku (np. klatki schodowej) przez szczeliny. Tu uwaga – mianem dymoszczelnej można określić stolarkę przeciwpożarową wyposażoną w listwy opadające lub stały próg metalowy.
Obie cechy (ognioodporność i dymoszczelność) nie zawsze występują razem, zwłaszcza w przypadku drzwi dymoszczelnych, które aby spełnić tę funkcję, muszą mieć odpowiednie uszczelnienie progu.
W oddzieleniach przeciwpożarowych najniższa odporność ogniowa oznacza niepoddawanie się działaniu niszczących czynników przez 15 minut (klasa EI 15). Wyższe klasy, np. EI 60 czy EI 120 zapewniają znacznie więcej czasu na ewakuację – odpowiednio godzinę lub dwie godziny. Jeśli chodzi o wygląd stolarka przeciwpożarowa (np. drzwi o podwyższonej ognioodporności), nie różnią się od rozwiązań standardowych. Drzwi mogą więc być jedno- i dwuskrzydłowe rozwierane, otwierane zarówno na zewnątrz, jak i do wewnątrz. Zewnętrzne często wyposaża się w naświetla górne lub boczne. Z kolei okna przeciwpożarowe są często jedynie tzw. serwisowymi, nieprzeznaczonymi do codziennego użytkowania. Umieszcza się je na takiej wysokości, aby mogły pełnić funkcję okien wentylacyjnych. Są też wyposażane w napęd umożliwiający zdalną obsługę.
Stolarka przeciwpożarowa – profile
Stolarka przeciwpożarowa wykonywana jest z różnych systemów, przeznaczonych oddzielnie do drzwi i okien. Jeśli chodzi o ogólną budowę, to profile (izolowane i bez izolacji) są takie same jak w przypadku innych zastosowań. Rozwiązań tzw. zimnych jest zdecydowanie mniej, natomiast ciepłe mają trzy komory, przy czym w środkowej umieszcza się wkłady termiczne. Najpopularniejszy jest poliamid wzmocniony włóknami szklanymi. W przypadku oczekiwanej wyższej ciepłochronności izolacja może znajdować się także w innych miejscach kształtownika. W profilach, których zadaniem jest ochrona przed skutkami pożaru, najważniejszy jest jednak materiał niepalny. Umieszczany jest on w komorze środkowej (niezależnie od izolacji termicznej), ale też często jako przekładki między profilami. Stosuje się masy na bazie cementu, płyty gipsowe, gipsowo-kartonowe, silikatowo-cementowe lub zawierające glin (wodorotlenek glinu, glinokrzemiany).
Stolarka przeciwpożarowa z aluminium
Stolarka przeciwpożarowa może być produkowana w wielu z różnych materiałów. Przykładowo na rynku oferowane są drzwi przeciwpożarowe aluminiowe, które dostępne są w wielu kolorach oraz w kilku fakturach powierzchni. Gamę wykończeń poszerzają anody oraz okleiny. Jak wskazuje Artur Dziubiński z Yawala – „Profile, które są wykorzystywane do tworzenia konstrukcji ppoż. muszą być grubsze niż standardowe. W ten sposób eliminowana jest konieczność dokręcania zewnętrznych wzmocnień. Profile tego typu muszą przenieść ciężar wypełnień. Jeśli dodatkowo mają spełniać klasę EI, muszą mieć miejsce na wkłady chłodzące oraz inne elementy, które pozwalają, aby profil wytrzymał degradację spowodowaną płomieniami i wysoką temperaturą”.
Stolarka przeciwpożarowa ze stali
Stolarka przeciwpożarowa o podwyższonej odporności na ogień konstruowana jest również z giętych kształtowników z ocynkowanej blachy stalowej, czarnej lub nierdzewnej. Wykonuje się z nich zarówno konstrukcję ramową skrzydła drzwiowego, jak i okiennego, oraz ościeżnice. W narożnikach elementy są zgrzewane lub skręcane. Kasety zamków mocuje się do ramy poprzez zgrzewanie. Profile są kilkukomorowe i mogą zawierać wkłady termoizolacyjne. Jeśli chodzi o odporność na pożar, to wypełnia się je materiałem ogniochronnym. Grubość ścianki zależy od przewidywanego stopnia odporności. W przypadku ościeżnic drzwiowych – przykładowo – może wynosić 1,5 mm dla klasy EI 30 oraz 1,8 mm dla EI 60. Skrzydło może mieć budowę płytową, wówczas na ramie umieszcza się po obu stronach blachy, również stalowe ocynkowane, o grubości np. 0,8 mm. W środku znajduje się materiał niepalny, którym jest wełna mineralna. Chroni on przed skutkami ognia, a jednocześnie stanowi izolację termiczną i akustyczną. Takie drzwi mają różną grubość, a jest ona zależna m.in. od odporności ogniowej. W przypadku klasy wyższej może to być centymetr lub więcej. Powierzchnię drzwi przeciwpożarowych na bazie konstrukcji stalowej wykańcza się lakierem proszkowym. Kolor jest właściwi dowolny, chociaż bazę stanowi zazwyczaj paleta RAL. Powłoka może być gładka i błyszcząca. Jednak może też być delikatnie nierówna, w modnej barwie antracytu. Jeśli dodamy do tego eleganckie pochwyty i dekory, otrzymamy drzwi wejściowe, których nie powstydzi się żaden właściciel domu jednorodzinnego.
Stolarka przeciwpożarowa z drewna
Stolarka przeciwpożarowa może być wykonana również z drewna i w takiej wersji najczęściej zapewnia klasę EI 30, ale na rynku dostępne są także drzwi klasy EI 120. Odporne na ogień drzwi drewniane to przede wszystkim modele o konstrukcji ramowej, przeznaczone do stosowania we wnętrzach. Ramę wykonuje się z klejonej warstwowo kantówki, najczęściej z sosny lub dębu. Wytrzymałość na uszkodzenie podwyższają stalowe płaskowniki umieszczone pomiędzy warstwami drewna. Klejonka może też stanowić rdzeń wypełnienia, choć często znajduje się w tym miejscu trudnopalny materiał izolacyjny. Z zewnątrz może być obłożona obustronnie płytami HDF. Skrzydła drzwi ppoż. wykonuje się jako przylgowe. Poszycie robi się najczęściej z materiałów drewnopochodnych, takich jak płyty wiórowe czy MDF. Wykończenie zewnętrzne może stanowić fornir, laminat CPL, ale też okleina foliowa oraz powłoka malarska.
Stolarka przeciwpożarowa okienna produkowana jest natomiast z płyt wiórowych, których odporność ogniowa może wynosić EI 90. Na rynku dostępne są modele jedno- i dwuskrzydłowe, rozwierane, uchylne i uchylno-rozwierane, a także drzwi balkonowe rozwierane i uchylno-rozwierane.
Stolarka przeciwpożarowa a szyby
Stolarka przeciwpożarowa drzwiowa może być wykonana jako płytowa, wypełniona nieprzeziernymi panelami. Wówczas we wnętrzu drzwi znajduje się niepalny materiał – zazwyczaj wełna mineralna. Inna jest natomiast budowa drzwi przeszklonych, gdyż wypełnienie ramy skrzydła stanowi szyba ogniochronna. Jest ona taka sama jak w oknach (także przeciwpożarowych) i taka sama zarówno w stolarce przeciwpożarowej stalowej, jak i aluminiowej. Ramy okien i drzwi wypełniają zatem ogniochronne zespolenia szybowe. Składają się z tafli, pomiędzy którymi znajduje się niepalny żel. Powyżej określonej temperatury i czasu kontaktu z ogniem żel matowieje, a szkło pęka. Dostępne są dwie technologie, wykorzystywane do produkcji szkła przeciwpożarowego. W pierwszej stosuje się żel twardy, a jego warstwa znajdująca się między taflami szkła ma grubość do 5 cm. Pod wpływem wysokiej temperatury preparat nie tylko traci przezroczystość, ale też pęcznieje i twardnieje. W drugiej technologii żel jest miękki i stanowi jedną z warstw laminatu, składającego się również z folii PVB oraz tafli szkła. Podczas pożaru zawarta w nim woda studzi powierzchnię szyby. Grubość laminatu przekłada się na klasę odporności na ogień.
Stolarka przeciwpożarowa – uszczelki i okucia
Stolarkę przeciwpożarową okienną i drzwiową wyposaża się w uszczelki pęczniejące pod wpływem wysokiej temperatury. Dostępne są też maty ognioochronne, które służą m.in. do izolacji kieszeni zamka, zawiasów i innych okuć. Dodatkowo w drzwiach, od których wymagana jest dymoszczelność, w dolnej krawędzi znajdują się uszczelki samoopadające.
Okucia z kolei są standardowe, oczywiście z zastrzeżeniem, że muszą spełniać wymagania odpowiednich przepisów. Montuje się więc w drzwiach zamki antypaniczne czy przeciwwłamaniowe. Zamek może być np. zasuwkowo-zapadkowy, a w powszechnym użyciu są wkładki bębenkowe. Drzwi mogą być uzupełnione o samozamykacze.
Stolarka przeciwpożarowa w przepisach prawnych
Kwestie związane z odpornością stolarki przeciwpożarowej na ogień reguluje m.in. norma PN-EN 16034:2014-11 Drzwi, bramy i otwieralne okna. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Właściwości dotyczące odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Odnosi się ona do wszystkich wyrobów przeciwpożarowych oraz dymoszczelnych przeznaczonych do stosowania w przegrodach ogniowych lub dymowych jak też na drogach ewakuacyjnych. Drugim dokumentem jest norma PN-EN 13501- 2:2016-07. Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków. Część 2: Klasyfikacja na podstawie wyników badań odporności ogniowej, z wyłączeniem instalacji wentylacyjnej. Wymieniono w niej m.in. drzwi i żaluzje przeciwpożarowe oraz ich zamykacze, a także drzwi dymoszczelne.
