Jakie zawiasy do drzwi? Rodzaje, budowa i prawidłowy montaż
Zawiasy do drzwi, to okucia które służą do łączenia ościeżnic ze skrzydłami drzwi, wykonanymi z różnych materiałów. Drzwi wewnętrzne wytwarza się z drewna, metali, tworzywa sztucznego oraz tafli szklanych. Do specyfiki tych materiałów należy dostosować konstrukcję zawiasów do drzwi – głównie sposób ich mocowania.
Zawiasy do drzwi drewnianych – rodzaje i montaż
Drzwi, szczególnie wewnętrzne, są najczęściej produkowane z drewna. Dlatego też większość zawiasów do drzwi jest przystosowana do tego materiału. Do klasycznych okuć instalowanych w drzwiach drewnianych zalicza się zawiasy czopowe jednoosiowe rozłączne i nierozłączne, które w odniesieniu do sposobu ich mocowania mogą być wkręcane, przykręcane i przykręcano-wkręcane.
Drzwi wewnętrzne stosuje są jako wewnątrzlokalowe oraz wejściowe do mieszkań i pomieszczeń, w związku z czym wymagają zawiasów przewidzianych do lekkich i umiarkowanych warunków eksploatacji. Typowe czopowe zawiasy jednoosiowe mogą być dwu- i trzyskrzydełkowe, z ramionami walcowymi wkręcanymi oraz płaskimi, które są zazwyczaj przykręcane. Występują także zawiasy z jednym lub dwoma skrzydełkami z ramionami walcowymi wkręcanymi oraz jednym skrzydełkiem z ramieniem płaskim przykręcanym.
W zawiasie dwuczęściowym skrzydełko z ramieniem walcowym jest wkręcane w skrzydło drzwi, natomiast z ramieniem płaskim przykręcane do ościeżnicy. zawiasy do drzwi są oferowane w bardzo szerokim zakresie wymiarów, a są wykonywane wykonywanych głównie ze stali konstrukcyjnej zabezpieczonej przed korozją oraz ze stali nierdzewnej. Konstrukcja zapewnia wielopłaszczyznową regulację oraz niezawodne użytkowanie bez konieczności konserwacji.
W nowoczesnych drzwiach wewnętrznych, szczególnie bezprzylgowych, występują także zawiasy kryte, instalowane w luzie wrębowym pomiędzy skrzydłem a ościeżnicą. Aby zamontować takie zawiasy do drzwi należy wyfrezować otwory zarówno w skrzydle, jak i ramie ościeżnicy. W skrzydle należy usytuować tę stronę zawiasu, która umożliwia regulację wysokości oraz głębokości, natomiast w ościeżnicy stronę z regulacją odległości pomiędzy nią a skrzydłem. Zawiasy przykręca się wkrętami z łbem wpuszczanym o średnicy 4–5 mm. Producenci okuć proponują przeważnie szablony, pozwalające na szybkie i precyzyjne wykonanie otworów.
Zawiasy do drzwi metalowych
Wewnątrz obiektów spotyka się często drzwi metalowe, m.in. z blachy stalowej. Zazwyczaj mają one dodatkowe właściwości. Montuje się je np. w budynkach wielorodzinnych jako drzwi wejściowe do mieszkań (o zwiększonej odporności na włamanie), a w jednorodzinnych pomiędzy pomieszczeniami mieszkalnymi a garażem (wymagane przeciwpożarowe). Najczęście są wnich instalowane zawiasy do drzwi czopowe jednoosiowe, w tym z ramionami skrzydełek przystosowanymi do montażu w stalowych skrzydłach i ościeżnicach. Mogą to być zawiasy trzyskrzydełkowe, z których dwa skrzydełka mają ramiona walcowe, a jedno (środkowe) ramię płaskie o specjalnym kształcie.
Skrzydełko z płaskim ramieniem jest mocowane w znajdującej się w ościeżnicy w tzw. kieszeni zawiasowej, wyposażonej w płytkę dociskową wraz ze śrubą. Po usytuowaniu skrzydełka w otworze ościeżnicy należy dokręcić z odpowiednią siłą śrubę płytki dociskowej, uniemożliwiającej wypadnięcia skrzydła. Skrzydełka z ramionami walcowymi wkręca się w otwory w ramie skrzydła (przeważnie są wykonane u producenta drzwi), a następnie łączy ze skrzydełkiem w ościeżnicy przy pomocy wyjmowanego czopa. Stosowane są także zawiasy do drzwi, w których skrzydełka są przykręcane do ramy skrzydła, natomiast w ościeżnicy mocowane w wyżej przedstawiony sposób.
Zawiasy do drzwi PVC
Kolejnym rodzajem materiału, z którego produkuje się drzwi wewnętrzne jest PVC, a właściwie wykonane z tego tworzywa profile. Można je spotkać w obiektach użyteczności publicznej, np. służby zdrowia. Specyfikę materiału powinny uwzględniać rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe okuć, w tym także zawiasy do drzwi. W szczególności dotyczy to wyeliminowania możliwości uginania się kształtownika już przy średnio mocnym dokręceniu wkrętów mocujących oraz zapewnienia stabilnego połączenia zawiasów.
Do tego rodzaju drzwi są stosowane głównie czopowe zawiasy jednoosiowe z przykręcanymi ramionami. Zazwyczaj skrzydełka wykonuje się z aluminium, natomiast osie i trzpienie ze stali odpornej na korozję, a dodatkowo te ostatnie są hartowane. Tulejki łożyskowe wytwarza się ze specjalnych tworzyw sztucznych, np. zawierających teflon, nie wymagają więc smarowania. Takie zawiasy do drzwi charakteryzują się bezproblemowym montażem za pomocą uniwersalnych narzędzi oraz regulacją przy pomocy tylko jednego narzędzia w stanie zabudowanym, bez potrzeby luzowania śrub mocujących. Regulacja jest możliwa w trzech kierunkach, a jej zakres jest następujący: w poziomie od ±3 do ±5 mm, w pionie od ±2 do ±4 mm, docisk uszczelki od ±0,5 do 2,5 mm.
Zawiasy do drzwi szklanych
Ostatnim materiałem, z którego wytwarza się drzwi wewnętrzne, jest szkło. Stosowane do zawieszenia skrzydła zawiasy do drzwi powinny mieć odpowiednią wytrzymałość, uwzględniającą masę tafli. Do takich drzwi oferowane są zawiasy o różnorodnym wzornictwie i stylistyce, co pozwala na ich właściwy dobór, w zależności od rodzaju konstrukcji oraz charakteru pomieszczenia. Ze względu na sposób mocowania rozróżnia się zawiasy wymagające pewnej obróbki mechanicznej tafli szklanej, zazwyczaj w postaci wycięcia w narożu otworów, oraz niewymagające żadnej ingerencji w materiał skrzydła.
Najczęściej w rozwieranych wewnętrznych drzwiach szklanych są stosowane tzw. zawiasy narożne, zwane także okuciami narożnymi – wymagają one ingerencji w taflę. Pamiętać należy, iż wycięcie i otwory powinny być wykonane przed hartowaniem skrzydła, gdyż po nim nie jest możliwa żadna obróbka. W skład zawiasów do drzwi tego typu wchodzi element górny oraz dolny z gniazdem z tworzywa na oś obrotu, przesuniętą z zasady o co najmniej 50 mm. Zarówno górny, jak i dolny element okucia narożnego mogą być przygotowane do współpracy z odpowiednim samozamykaczem. Zawiasy są przystosowane do instalowania w skrzydłach o grubości od 8 do 22 mm i masie do 200 kg.
Polecany artykuł:
Istnieje także możliwość tzw. bezotworowego mocowania zawiasów do drzwi szklanych, przy pomocy uchwytów lub szyn metalowych. Ten sposób wymaga jednak stosowania uszczelek pomiędzy korpusem uchwytu lub szyny a taflą szklaną oraz doboru właściwych wkrętów dociskających. Zazwyczaj tafla jest osadzona w uchwycie jednego skrzydełka wyposażonego w uszczelkę i zaciśnięta specjalnym wkrętem. Drugie skrzydełko zawiasu jest przykręcone do ościeżnicy lub bezpośrednio do ościeża.
