Zamykanie i otwieranie drzwi. Okucia z urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi
Szybkie, bezproblemowe zamykanie oraz otwieranie drzwi ułatwiają okucia wyposażone w urządzenia elektryczne lub elektroniczne, np. samozamykacze do drzwi, rygle elektromagnetyczne czy elektrozaczepy. Są coraz częściej stosowane w konstrukcjach drzwi, głównie przeciwpożarowych, instalowanych na drogach ewakuacyjnych oraz w systemach kontroli dostępu.
Spis treści
- Zamykanie i otwieranie drzwi. Przytrzymywacze otwarcia drzwi
- Zamykanie i otwieranie drzwi. Zamykacze drzwiowe
- Zamykanie i otwieranie drzwi. Zamki elektromechaniczne
- Zamykanie i otwieranie drzwi. Rygle elektromagnetyczne trzpieniowe
- Zamykanie i otwieranie drzwi. Elektrozaczepy
Okuciami drzwiowymi nazywane są wyroby budowlane przeznaczone głównie do zamykania oraz otwierania drzwi, a także ich łączenia oraz zabezpieczania. We współczesnym budownictwie coraz częściej eliminuje się te czynności, które wymagają manualnej obsługi wyposażenia obiektów, w tym także stolarki otworowej. Spowodowało to konieczność wprowadzenia do konstrukcji okuć urządzeń elektrycznych i elektronicznych, a co za tym idzie – mechanizacji oraz automatyzacji procesów związanych z otwieraniem, zamykaniem i eksploatacją drzwi.
Asortyment okuć drzwiowych z urządzeniami elektrycznymi lub elektronicznymi obejmuje m.in.:
• przytrzymywacze otwarcia drzwi,
• zamykacze/otwieracze drzwiowe,
• zamki elektromechaniczne, rygle elektromagnetyczne i elektrozaczepy.
Drzwi z wymienionymi okuciami są z zasady usytuowane w obiektach użyteczności publicznej, np. biurowcach, salach widowiskowych i sportowych, obiektach handlowych, zamieszkania zbiorowego, m.in. hotelach, pensjonatach i sanatoriach, a coraz częściej także w budynkach mieszkalnych o podwyższonym standardzie lub przeznaczonych dla osób starszych i niepełnosprawnych (bez barier architektonicznych).
Zamykanie i otwieranie drzwi. Przytrzymywacze otwarcia drzwi
Elektrycznym przytrzymywaczem otwarcia drzwi nazywane jest okucie umożliwiające drzwiom wyposażonym w osobny zamykacz pozostanie w stanie otwarcia pod zaprogramowanym lub wybranym kątem aż do elektrycznego zwolnienia. W przypadku drzwi rozwieranych może on utrzymywać skrzydła dowolnie długo w pozycji nieruchomej, uwalniając użytkowników obiektu od konieczności częstego ich otwierania, która znacząco utrudnia swobodny ruch osób. W razie wybuchu pożaru następuje zwolnienie blokad, a drzwi wyposażone w zamykacze zostają automatycznie zamknięte.
Zamykanie i otwieranie drzwi. Zamykacze drzwiowe
Innym sposobem utrzymywania rozwieranych drzwi przeciwpożarowych w położeniu otwartym jest użycie zamykacza (samozamykacza) drzwiowego, wyposażonego w elektryczną blokadę otwarcia, w tym także z czujką dymową. To urządzenie pod napięciem podtrzymuje otwarte drzwi do momentu, w którym zostaną zwolnione za pomocą sygnału z czujki dymu. Ponadto występują zamykacze z funkcją swobodnego ramienia, co umożliwia otwieranie i zamykanie drzwi przy zastosowaniu niewielkiej siły. Po jednorazowym otwarciu drzwi zablokowana zostaje elektrohydrauliczna oś zamykacza, a specjalna konstrukcja ramienia pozwala na swobodne poruszanie skrzydłem drzwi. Po odcięciu zasilania, np. w przypadku wybuchu pożaru, funkcja zamykacza zostaje przywrócona i drzwi zamykają się samoczynnie.
Zamykanie i otwieranie drzwi. Zamki elektromechaniczne
Mają konstrukcję zbliżoną do klasycznych zamków mechanicznych, wpuszczanych w skrzydło drzwiowe, a dodatkowo wyposażone są w elementy elektryczne. W ich skład wchodzi wewnętrzny silniczek prądu stałego, który po otrzymaniu stosownego impulsu odblokowuje przekładnię mechaniczną, umożliwiając otwarcie drzwi, oraz różnego rodzaju czujniki. Najczęściej są one montowane w systemach kontroli dostępu. Dostępne są na rynku zamki elektromechaniczne o zwiększonej funkcjonalności w zakresie sterowania klamką i podtrzymania sygnału otwarcia oraz sygnałem dźwiękowym informującym o przeciążeniu silnika. Do rodziny zamków elektromechanicznych zalicza się również wielopunktowe, określane popularnie listwowymi. Ich cechą charakterystyczną jest ryglowanie skrzydła w kilku punktach poprzez zamek główny usytuowany w części środkowej oraz 2–4 dodatkowe, umiejscowione w górnej i dolnej części. Zamek uruchamia się za pomocą wbudowanego silniczka elektrycznego, rygle natomiast wysuwają się po zadziałaniu sprężyn.
Zamykanie i otwieranie drzwi. Rygle elektromagnetyczne trzpieniowe
Rygle elektromagnetyczne, zwane także zamkami solenoidowymi, działają na zasadzie cewki z nawiniętymi zwojami, wytwarzającymi podczas przepływu prądu pole elektromagnetyczne, które poprzez mechanizm przekładniowy powoduje wysunięcie się metalowego trzpienia, wsuwającego się w stalową płytkę zaczepową, usytuowaną w skrzydle drzwiowym.
Rozróżnia się ich dwa rodzaje:
• normalnie zamknięte (standardowe – NC) – otwarcie wymaga doprowadzenia napięcia,
• normalnie otwarte (rewersyjne – NO) – zamknięcie wymaga podania napięcia.
Rygle elektromagnetyczne są często stosowane w drzwiach instalowanych w ramach systemów kontroli dostępu. Najczęściej montuje się rygle rewersyjne, odblokowujące drzwi po zaniku napięcia zasilającego, wyposażone w funkcję automatycznego zamykania z regulacją czasu opóźnienia oraz sygnalizację zamknięcia i otwarcia.
Zamykanie i otwieranie drzwi. Elektrozaczepy
Elektrozaczepami określa się urządzenia elektromagnetyczne służące do zdalnego, przewodowego odryglowania drzwi lub furtek. Podobnie jak w przypadku przedstawionych już rygli występują dwa podstawowe ich rodzaje, tj. normalnie zamknięte (standardowe – NC) i normalnie otwarte (rewersyjne – NO). Pierwsze z nich są powszechnie wykorzystywane w systemach domofonowych, w których nie kontroluje się wyjść, drugie natomiast najczęściej montuje się w drzwiach przeciwpożarowych oraz na drogach ewakuacyjnych. W tego typu okuciach, z powodu możliwości zaniku napięcia powodującego otwarcie drzwi, należy stosować także zasilanie awaryjne.
Ze względu na specjalne funkcje wyróżnia się m.in. elektrozaczepy:
• z pamięcią – po otrzymaniu impulsu elektrycznego pozostają otwarte do czasu ponownego otwarcia drzwi,
• z wyłącznikiem – po przesunięciu blokady zaczep jest otwarty bez zasilania, nie ma więc konieczności otwierania drzwi przyciskiem z domofonu,
• do pracy ciągłej – przeznaczone do pracy bez przerwy,
• wzmocnione – do instalowania w wyjątkowo ciężkich drzwiach, np. przemysłowych.
