Zestawienie norm dla okuć w systemach kontroli dostępu
Większość okuć stosowanych w kontroli dostępu jest objęta europejskimi normami dla okuć, wprowadzonymi jako obowiązujące do katalogu Polskich Norm. Z zasady dokumenty normalizacyjne zawierają wymagania oraz związane z nimi metody badań.
Wymagania i normy dla okuć
Znaczący producenci elektrozaczepów, rygli elektromagnetycznych trzpieniowych oraz zamków elektromechanicznych podają w materiałach informacyjnych, że ich wyroby są wykonane zgodnie z zaleceniami przedstawionych poniżej norm dla okuć:
- PN-EN 12209 „Okucia budowlane. Zamki mechaniczne wraz z zaczepami. Wymagania i metody badań”,
- PN-EN 14846 „Okucia budowlane. Zamki. Zamki i zaczepy elektromechaniczne. Wymagania i metody badań”.
Pierwsza z przedstawionych powyżej norm dla okuć określa wymagania i metody badań dotyczące trwałości, wytrzymałości, zabezpieczenia i funkcjonowania zamków mechanicznych wraz z zaczepami, przeznaczonych do stosowania w drzwiach w budynkach. Z kolei w normie PN-EN 14846 określono wymagania i metody badań dotyczące wytrzymałości, zabezpieczenia, trwałości i funkcji elementów elektrycznych i elektronicznych do wszystkich typów zamków elektromechanicznych wraz z zaczepami stosowanych w drzwiach. Wymagania odnoszące się do czysto mechanicznych właściwości tych wyrobów są podane w normie PN-EN 12209.
Przedstawione normy dla okuć nie obejmują zamków wielopunktowych, dla których opracowano dotychczas projekt normy prEN 15685 „Okucia budowlane. Zamki wielopunktowe wraz z zaczepami. Wymagania i metody badań”. Tradycyjnie projekt zawiera wymagania i metody badań oraz klasyfikację, przeznaczenie i zakres stosowania tych wyrobów.Klamki i tarcze instalowane w drzwiach wchodzących w skład systemów kontroli dostępu powinny odpowiadać postanowieniom normy PN-EN 1906 „Okucia budowlane. Klamki i gałki drzwiowe wraz z tarczami. Wymagania i metody badań”. W powyższej normie dla okuć określono metody badań i wymagania odnoszące się m.in. do klamek stosowanych w kombinacji z tarczami, a dotyczącymi trzpieni obrotowych i elementów mocujących, momentów obrotowych, trwałości, wytrzymałości statycznej, bezpieczeństwa działania itp.
Kolejnym okuciem, w jaki wyposażone są właściwie każde drzwi rozwierane, w tym także wykorzystywane w systemach kontroli dostępu, są zawiasy. Wyroby te obejmuje norma dla okuć PN-EN 1935 „Okucia budowlane. Zawiasy jednoosiowe. Wymagania i metody badań”. Jednak kryte zawiasy nie odpowiadają kryteriom zawiasów jednoosiowych, będących przedmiotem wymienionej normy. W tym przypadku, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wyrób budowlany powinien mieć Krajową lub Europejską Aprobatę Techniczną, a obecnie Krajową albo Europejską Ocenę Techniczną. Taki dokument mają m.in. kryte zawiasy, a określono w nim m.in. stosowne wymagania oraz metody badań.
Również większość drzwi rozwieranych instalowanych w związku z kontrolą dostępu jest wyposażona w zamykacze. Wyroby te powinny odpowiadać postanowieniom normy PN-EN 1154 „Okucia budowlane. Zamykacze drzwiowe z regulacją przebiegu zamykania. Wymagania i metody badań”. Norma odnosi się tylko do zamykaczy uruchamianych ręcznie i obejmuje m.in. wymagania eksploatacyjne i związane z niezbędną informacją o wyrobie oraz dodatkowe, gdy np. zamykacz jest przeznaczony do drzwi przeciwpożarowych.
Prezentowane w publikacji napędy drzwi są objęte następującymi normami:
- PN-EN 16005 „Drzwi z napędem. Bezpieczeństwo użytkowania. Wymagania i metody badań”,
- PN-EN 16361 „Drzwi z napędem. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Drzwi inne niż rozwierane, przeznaczone do instalowania z napędem, bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i dymoszczelności”.
Norma PN-EN 16005 zawiera wymagania projektowe oraz metody badań dotyczące drzwi zewnętrznych i wewnętrznych z napędem, uwzględniających w szczególności bezpieczeństwo użytkowania. W odniesieniu do napędów stwierdza się, że powinny być one skonstruowane w taki sposób, aby poruszać oraz zatrzymywać skrzydło/skrzydła w bezpieczny sposób w zamierzonych i dających się przewidzieć niewłaściwych warunkach użytkowania.
Druga norma, tj. PN-EN 16361, podaje wymagania określające właściwości eksploatacyjne oraz metody badań/oceny/obliczeń dotyczące drzwi uruchamianych napędem, ale poza drzwiami rozwieranymi. W zakresie problematyki napędu zawarto przepis, że wraz z jednostkami sterującymi powinny być tak zaprojektowane i skonstruowane, aby – gdy są zainstalowane – można było uniknąć wszelkich zagrożeń elektrycznych występujących w normalnym i nieprawidłowym użytkowaniu.
W odniesieniu do napędów funkcjonują jeszcze opracowane przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie Ustalenia Aprobacyjne GW III.21/2016, dotyczące wymagań i badań napędów do drzwi. Obejmują one napędy do drzwi rozwieranych, obrotowych oraz przesuwnych i zawierają wymagania związane m.in. z bezpieczeństwem użytkowania i działania, nadzoru oraz sygnalizacji awarii, trwałości i wykonania, kompatybilności elektromagnetycznej, a także dodatkowe wymagania funkcjonalne dla napędów elektrycznych.
Dodać także należy, że zarówno napędy drzwi, jak i inne okucia, w skład których wchodzą urządzenia elektryczne, powinny być tak zaprojektowane, aby po zainstalowaniu nie emitowały szkodliwego promieniowania elektromagnetycznego i nie podlegały wpływom innych emisji elektromagnetycznych. W związku z powyższym powinny spełniać co najmniej wymagania norm:
- PN-EN 60335-2-103 „Elektryczny sprzęt do użytku domowego i podobnego. Bezpieczeństwo użytkowania. Część 2–103: Wymagania szczegółowe dotyczące napędów bram, drzwi i okien”,
- PN-EN 61000-6-3 „Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Część 6–3: Normy ogólne. Norma emisji w środowiskach: mieszkalnym, handlowym i lekko uprzemysłowionym”.
Literatura
1. Ustalenia Aprobacyjne GW III.21/2016, dotyczące wymagań i badań napędów do drzwi, opracowane przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie.
2. Materiały informacyjne firm: G-U Polska, Dormakaba Polska, BIRA, GEZE Polska, Eura-Tech, ORNO-Polska, ASSA ABLOY Poland, LOB, Simonswerk, AVAL.
