Automatyczne zamykanie i otwieranie okien i drzwi - normy dotyczące okuć
Okucia okienne i drzwiowe wyposażone w urządzenia elektryczne i elektroniczne muszą spełniać wymagania odpowiednich norm i przepisów dotyczących okuć. Takie okucia do automatycznego zamykania i otwierania okien i drzwi stosuje się głównie w stolarce montowanej w obiektach użyteczności publicznej.
Spis treści
Automatyczne zamykanie i otwieranie okien i drzwi - przepisy
Budynki i wchodzące w ich skład wyroby budowlane powinny spełniać wymagania wynikające z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU z 2002 r. nr 75, poz. 690, z późn. zm.). Nie określa ono jednak wymogów odnoszących się bezpośrednio do okuć, w tym także tych z urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi. Jednak pewne zapisy związane z drzwiami przeciwpożarowymi dotyczą tej problematyki – drzwi rozsuwane mogą być stosowane do celów ewakuacyjnych, jeżeli konstrukcja zapewnia automatyczne otwieranie drzwi.
Okucia zaliczane są do wyrobów budowlanych i jako takie podlegają przepisom Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (DzU z 2004 r. nr 92, poz. 881, z późn. zm.). Określa ona zasady wprowadzania do obrotu lub udostępniania na rynku krajowym wyrobów budowlanych, które są zgodne z postanowieniami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylającego dyrektywę Rady 89/106/EWG. Z wymienionych dokumentów wynika, że wyrób budowlany objęty normą zharmonizowaną (a taki stan dotyczy większości okuć) może być wprowadzony do obrotu lub udostępniony na rynku krajowym wyłącznie po oznakowaniu CE i spełnieniu związanych z tym wymagań.
Tak więc okucia z urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi powinny spełniać stosowne wymagania wynikające z obejmujących ich norm zharmonizowanych. Poniżej przedstawiono normy dla okuć, co do których występuje możliwość takiego wyposażenia, ułatwiającego m.in. automatyczne otwieranie okien usytuowanych w trudno dostępnym miejscu.
Ważne normy dla okuć
- PN-EN 1155:1999/A1:2004 „Okucia budowlane. Przytrzymywacze elektryczne otwarcia drzwi rozwieranych i wahadłowych. Wymagania i metody badań” – określa definicje, klasyfikację, wymagania w zakresie informacji o wyrobie i konstrukcji oraz odnoszące się do eksploatacji, a także metody badań wraz z niezbędną aparaturą badawczą. Zawiera zastrzeżenie, że przerwa w zasilaniu elektrycznym w każdym przypadku powoduje przymusowe zamknięcie drzwi wyposażonych w przytrzymywacz. Oprócz tych będących oddzielnym urządzeniem, norma obejmuje także mechanizmy przytrzymujące otwarcie wbudowane w zamykacz drzwiowy.
- PN-EN 14637:2007 „Okucia budowlane. Sterowane elektrycznie systemy przytrzymywania otwarcia do drzwi przeciwpożarowych/dymoszczelnych. Wymagania, metody badań, stosowanie i konserwacja” – poza wymogami i metodami badań podaje także kryteria, według których należy oceniać kompatybilność i właściwości elementów składowych stosowanych w kombinacji tworzącej sterowany elektrycznie system przytrzymywania otwarcia drzwi. Precyzuje również wymagania umożliwiające zintegrowanie systemów przytrzymywania otwarcia w przypadku ich podłączenia do systemów wykrywania lub sygnalizacji pożarów bądź innych.
- PN-EN 60335-2-103:2015 „Elektryczny sprzęt do użytku domowego i podobnego. Bezpieczeństwo użytkowania. Część 2–103: Wymagania szczegółowe dotyczące układów napędowych do bram, okien i drzwi” – dotyczy bezpieczeństwa użytkowania elektrycznych napędów do przesuwania poziomego i pionowego, m.in. drzwi i okien, a także określa zagrożenia związane z ich przemieszczaniem się. Zgodnie z jej wymaganiami należy projektować, badać i kontrolować szczególnie te okucia z napędem elektrycznym, które nie są objęte poszczególnymi normami, jak np. otwieracze okienne.
- PN-EN 61000-6-3:2008/A1:2012 „Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Część 6–3: Normy ogólne. Norma emisji w środowiskach: mieszkalnym, handlowym i lekko uprzemysłowionym” – podano w niej wymagania dotyczące emisji ze wszystkich urządzeń elektrycznych i elektronicznych pracujących w określonych środowiskach, a nieuwzględnione w normach szczegółowych. Wskazuje ona, że wszystkie okucia, w skład których wchodzą urządzenia elektryczne i elektroniczne, powinny być tak zaprojektowane, aby nie emitowały szkodliwego promieniowania elektromagnetycznego i nie podlegały wpływom innych emisji elektromagnetycznych.
- PN-EN 14846:2010 „Okucia budowlane. Zamki. Zamki i zaczepy elektromechaniczne. Wymagania i metody badań” – opisano w niej wymagania i metody badań dotyczące wytrzymałości, zabezpieczenia, trwałości i funkcji elementów elektrycznych i elektronicznych do wszystkich typów zamków elektromechanicznych wraz z zaczepami wykorzystywanymi w drzwiach wewnętrznych i zewnętrznych. W odniesieniu do nich w normie tej zawarto m.in. parametry związane z klasą zastosowania, trwałością i wytrzymałością zapadki, masą skrzydła i siłą zamykania, zdatnością do użycia w drzwiach przeciwpożarowych, odpornością na warunki środowiskowe, działaniami ochronnymi funkcji elektrycznych oraz poziomem zabezpieczenia przed manipulacjami elektrycznymi. Dodać należy, że niektórzy producenci elektrozaczepów oraz rygli elektromagnetycznych trzpieniowych podają w materiałach informacyjnych, że ich wyroby są również wykonane zgodnie z postanowieniami tej normy.
- PN-EN 13126-8:2017 „Okucia budowlane. Okucia do okien i drzwi balkonowych. Część 8: Wymagania i metody badań dotyczące okuć rozwierano-uchylnych, uchylno-rozwieranych i tylko rozwieranych” – określa wymagania i procedury dotyczące trwałości, wytrzymałości, zabezpieczenia oraz funkcji zespołów lub elementów okuć wymienionych w jej tytule. Szczególnie istotne są kwestie związane ze stabilnością mechaniczną rozwórki nożycowej i wytrzymałością mechaniczną zawiasu oraz trwałością na uchylanie i rozwieranie (min. 15 000 cykli próbnych).
